تغییرات ماهانه شدت و تمرکز رواناب سطحی در رودخانه‌های حوضه‌ی گرگانرود استان گلستان

نویسندگان

  • حبیب نظرنژاد استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه
  • خدیجه حاجی دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد مهندسی آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
  • رئوف مصطفی‌زاده استادیار گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
  • شهناز میرزایی دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گرگان
چکیده مقاله:

چکیده تحلیل تغییرات رژیم جریان و تداوم آن و تعیین عوامل مؤثر در بی‌نظمی‌ها از پیش‌نیازهای اصلی مدیریت و بهره‌برداری بهینه از رودخانه‌ها به‌ عنوان یکی از منابع اصلی آب مصرفی می‌باشند. در این پژوهش میزان تغییرات ماهانه حجم رواناب در 20 ایستگاه‌ هیدرومتری واقع در استان گلستان در یک دوره­ی 38 ساله (۱۳۵۳-۱۳۹۱) با استفاده از شاخص تغییرات سالانه (ضریب تعدیل توزیع سالانه و شدت تمرکز) مورد ارزیابی قرار گرفت. براساس داده‌های ماهانه دبی در سال‌های مختلف، حجم رواناب ماهانه و سالانه­ی ایستگاه‌های مورد مطالعه در طول دوره­ی آماری محاسبه گردید. هم‌چنین روند شاخص تغییرات سالانه با استفاده از آزمون من-کندال مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که از نظر توزیع ماهانه، حداکثر مقادیر حجم رواناب ایستگاه‌ها در فصل بهار و خصوصاً در ماه فروردین اتفاق افتاده است که با مقادیر بالای بارش بهاره و اثر آن در میزان آبدهی بالای رودخانه‌ها در این فصل در ارتباط بوده است. هم‌چنین، بیش‌ترین مقادیر حجم رواناب در ایستگاه‌های آق‌قلا، قزاقلی و بصیرآباد به‌ترتیب دارای متوسط حجم رواناب سالانه (9/33، 5/33 و 6/32 میلیون مترمکعب) می‌باشند. در حالی‌که بیش‌ترین یکنواختی در وقوع رواناب در ماه‌های سال مربوط به ایستگاه‌های نوده‌خاندوز، تمر، گالیکش و قلی‌تپه به‌ترتیب با مقادیر ضریب تعدیل توزیع سالانه برابر 19/0، 21/0، 23/0 و 24/0 درصد بوده است. کم‌ترین شدت تمرکز رواناب نیز مربوط به ایستگاه‌های نوده‌خاندوز و تمر به‌ترتیب برابر با مقادیر 26/0 و 25/0 درصد می‌باشند، در صورتی‌که ایستگاه‌ رامیان (با مقدار شاخص 62/0 درصد) دارای بیش‌ترین شدت تمرکز بوده است. نتایج حاکی از رابطه­ی مستقیم و معنی‌دار میان ضریب تعدیل توزیع سالانه­ی دبی و شاخص شدت تمرکز با ضریب همبستگی 60/0 می‌باشد. بنابراین بیش‌ترین روند کاهشی و افزایشی در طول دوره­ی آماری با استفاده از آزمون من-کندال به‌ترتیب در ایستگاه‌های شیرآباد و نوده‌خاندوز در سطح معنی‌دار 05/0 مشاهده شده‌اند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

اثر شدت بارندگی و شیب بر نفوذ و رواناب سطحی در دیم‌زارهای منطقه کلاله استان گلستان

عوامل مختلفی از جمله شدت بارندگی و شیب بر فرایندهای هیدرولوژیکی همچون نفوذ و رواناب اثر دارند. مطالعه خاک دیم‌زار به‌دلیل تخریب شدید و بوم‌سازگان شکننده از اهمیت زیادی برخوردار است. پژوهش حاضر به‌منظور بررسی اثر شدت بارندگی و تندی شیب بر نفوذ و رواناب سطحی با استفاده از شبیه‌ساز باران کامفورست در دیم‌زارهای منطقه کلاله استان گلستان انجام شد. برای دست‌یابی به اهداف پژوهش باران‌هایی به مدت 15 دقی...

متن کامل

تغییرات زمانی و مکانی شدت تمرکز دبی و رسوب ماهانه در تعدادی از ایستگاه‌های هیدرومتری استان آذربایجان‌ غربی

مدیریت پایدار آبخیز، کنترل هدررفت خاک و رسوب و اجرای طرح‌های حفاظتی آبخیزداری نیازمند ارزیابی تغییرات زمانی و مکانی رواناب و رسوب می‌باشند. لذا، در این تحقیق میزان شدت تمرکز دبی و رسوب ماهانه در 15 ایستگاه‌ هیدرومتری واقع در استان آذربایجان ‌غربی در یک دوره 20 ساله با استفاده از منحنی جرم مضاعف و شاخص تغییرات سالانه (شاخص ضریب تغییرات، ضریب تعدیل توزیع سالانه و شدت تمرکز) مورد ارزیابی قرار گرفت...

متن کامل

ارزیابی شبکه‌ی ایستگاههای سنجش کیفیت آب سطحی رودخانه‌ی گرگانرود استان گلستان

  توسعه­ی ایستگاههای اندازه‌گیری کیفیت آب­های سطحی، یکی از عامل­های اساسی در مدیریت کیفی منابع آبی می­باشد. هدف از این پژوهش، ارزیابی شبکه­ی پایش کیفیت آب سطحی و تعیین ایستگاهها و پارامترهای فیزیکی و شیمیایی مهم در برآورد تغییرات سالانه­ی کیفیت آب، در حوزه­ی آبخیز گرگانرود استان گلستان است. برای دسته‌بندی ایستگاههای پایش از تحلیل خوشه‌ای و برای تعیین ایستگاهها و پارامترهای مهم سنجش کیفیت آب از ...

متن کامل

ارزیابی پایداری تغییرات کیفیت شیمیایی آب سطحی در رودخانۀ گرگانرود

اطلاعات در مورد کیفیت آب و منابع آلودگی نقطه‌ای برای اجرای راهبردهای منابع آب پایدار مهم است. هدف این تحقیق، به‌کارگیری روش‌های تحلیل چندمتغیرۀ آماری و بررسی تغییرات عوامل مؤثر برای تجزیه‌وتحلیل کیفیت آب و توانایی نظریۀ آنتروپی اطلاعات در تحلیل پایداری و قابلیت اعتمادپذیری داده‌های برداشت‌شدۀ کیفیت آب در هفت ایستگاه واقع در حوضۀ آبخیز گرگانرود است. نتایج تحلیل عاملی براساس مشخصه‌های کیفیت آب نش...

متن کامل

مقایسه روش‌های مختلف برآورد رواناب سطحی ماهانه مبتنی بر شماره‌ی منحنی ماهانه

برآورد دقیق رواناب سطحی حوزه‌های آبخیز جهت مدیریت منابع آب یک منطقه، دارای اهمیت است. با توجه به نقص و عدم پایش رواناب سطحی حوزه‌های آبخیز در برخی مناطق و خطای بالا و نیاز داده‌ای نسبتا زیاد روش‌های برآورد رواناب روزانه، کاربرد روش‌های برآورد رواناب ماهانه موردتوجه قرار گرفته است. در این پژوهش سناریوهای متنوعی از ترکیب سه روش برآورد رواناب سطحی ماهانه مبتنی بر شماره منحنی (روش سازمان حفاظت خاک ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 4  شماره 13

صفحات  121- 146

تاریخ انتشار 2018-02-20

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023